Se li tout paske gen presyon ki soti nan Beijing pou yon peyi nan Sidès LaziDiplomat ki moun ki pa vle yo dwe rele non li te chwazi a te ezite fè kòmantè. Dapre diplomat la, ASEAN yo te konsidere si wi ou non yo bay yon jwenti deklarasyon ki gen rapò ak desizyon an nan PCA nan the Hague, Netherlands. Men, malerezman yo, yo pa gen menm atitid la."Ofisyèl yo nan Azi Sidès peyi a te prepare yon bouyon tèks la, men pa gen okenn akò pou pibliye yon deklarasyon komen, nan"te di diplomat la ankò. Li ke yo sispèk ke rejè a te delivre nan yon de-eta a alye nan peyi Lachin nan Azi Sidès, sètadi Laos ak Kanbòdj."Gen kèk nan manm ASEAN eta sètènman pa gade kè kontan.
Aksyon an nan sa a Beijing ka konsidere kòm yon fòm nan foure bouch nan inite a nan ASEAN,"li te di.
Pandan se tan, ansyen diplomat nan lòt ASEAN te di peyi Lachin te te gen siksè kraze nan ASEAN a nan peyi a nan l alye ki gen rapò ak pwoblèm nan nan Sid Lanmè peyi Lachin. Presyon menm jan an tou ki te pase nan dènye mwa a, lè peyi manm ASEAN toudenkou chanje atitid l yo pa admèt yon jwenti deklarasyon ki pibliye pa Malezi, apre yo fin ki te fèt yon reyinyon rejyonal la nan ASEAN-Lachin nan Koudmin. Nan deklarasyon ofisyèl ke yo te lage sou desanm Douz dènye mwa jiyè, Gouvènman an Endonezi te mande ke tout pati ki enplike nan konfli a li reklamasyon yo kenbe tèt yo da pa fè bagay sa yo ke yo ka deklanche tansyon. Gouvènman an tou, mande pou tout pati yo respekte lwa entènasyonal ki gen ladan UNCLOS."Endonezi tou yon apèl pou pouvwa pou tout pati yo kontinye angajman jwenti yo ranfòse lapè, osi byen ke yon montre nan amitye ak kowoperasyon,"di Minis afè Etranje a pou reprezante peyi-a.
An reyalite, pòtpawòl la Ministè afè etranjè, Arrmanatha Nasir fè apèl pou piblik la pou yo panse pi lwen pase diskisyon peyi nan dlo a nan Sid Lanmè peyi Lachin. nasir kenbe lapè a te pi plis enpòtan."Paske ak lapè ki kontribye nan kwasans ekonomik ak pwosperite nan rejyon an ASEAN,"te di nonm sa a ki moun ki se familyerman rele Tata ke lè yo te rankontre sou jedi, ven jiyè nan biwo nan Ministè a nan zafè etranje.
Tetany, si wi ou non li pral rezoud rasin lan nan pwoblèm nan diskisyon peyi nan rejyon an. Nan wè a nan obsèvatè yo nan lwa entènasyonal, Inivèsite nan Endonezi, Melda Kamil Ariadno, atitid la nan Endonezi nan adrese desizyon an nan PCA a pa ankouraje pou rezoud pwoblèm. Pandan ke, sou lòt men an, li se jisteman nan lòt peyi tankou Ostrali ak Etazini yo yon pi fò vwa."Pa pa founi dokiman yo yon deklarasyon komen nan repons a desizyon an nan tribinal entènasyonal la nan abitraj yo. An reyalite, sa a momantòm yo ta dwe itilize pou montre ke yo se yon reyèl òganizasyon epi li pa jis entènasyonal òganizasyon sa yo ki sèlman kongkow-kongkow,"te di Melda lè kontakte ou pa Rappler nan telefòn kèk tan de sa. Melda enkyete tou ASEAN ki santi yo pi fò, ki gen yon enterè nan zòn nan nan fò-pote a, jisteman ouvè opòtinite pou peyi etranje patisipe nan entèvansyon an. Pwofesè nan jaden an nan lwa a ki nan lanmè a, men li refize si ASEAN se fann nan repons a desizyon an nan PCA paske yo te patisipasyon an nan peyi Lachin. Se poutèt sa, li sigjere ke chak peyi ki pa alye ak Chinwa a bay yon deklarasyon ak kontni menm jan an."Endonezi ta ka ankouraje peyi tankou Malezi, Filipin yo ak Vyetnam bay yon deklarasyon komen,"li te di. Wòl nan Endonezi kòm peyi a ak nan pi gwo nan Azi Sidès nan plon an sou pwoblèm sa a, di Melda, trè enpòtan.
Nan divès kalite entènasyonal reyinyon, Endonezi ta dwe kontinye vwa ki reklamasyon yo nan peyi Lachin nan LTS enjustifye epi yo pa dapre lalwa moyiz la.
Endonezi tou te di ke Lachin, pa t sèvi ak fòs militè nan zòn nan ak kè poze a dwe konsève."Objektif la se yo envite kominote entènasyonal la se peze Lachin konfòme l avèk desizyon an nan PCA,"li te di. Yon lòt fason yo ke yo ka itilize pa ASEAN ke Lachin ta ka respekte desizyon an nan PCA, sètadi nan koperasyon ekonomik yo. Li ta dwe rekonèt plizyè peyi ki gen ladan Endonezi gen koperasyon tèt kole ak Lachin nan jaden an nan ekonomi. Men, zòn sa a se sèlman itilize yo kòm yon pati nan mache pou peyi Lachin."Nou dwe dispoze al touye bèt yon ti jan nan enterè ekonomik, pou egzanp nan ASEAN-Lachin Komès Lib oswa pa diminye konsomasyon an nan pwodwi yo te fè nan peyi Lachin. Si pi fò peyi fè li, opòtinite pou yo fè li atitid la nan Chinwa a chanje resevwa pi gwo,"te di degre doktora nan Inivèsite university of Washington. Men, ka Endonezi fè sa Melda rele pou dedomajman pou la nan souverènte, Endonezi ta dwe kapab fè li.
